Zespoły Agile składają się z product ownerów, scrum masterów, programistów oraz innych osób, które współpracują ze sobą w celu rozwiązania złożonych problemów poprzez twórcze dostarczanie wartościowych produktów. Scrum jest jedną z najpopularniejszych metodyk Agile wykorzystywaną przez zespoły do tworzenia, dostarczania i utrzymywania złożonych produktów. Jednak dopiero niedawno udało się skutecznie rozwiązać problem skalowania metodyki Scrum na poziomie firmy dzięki założeniom ramowym procesów skalowania Agile, takim jak Large-Scale Scrum (LeSS).
Czym są ramy postępowania LeSS?
LeSS to ramy postępowania przeznaczone do skalowania metodyki Scrum na wiele zespołów współpracujących ze sobą nad jednym produktem. Ich wdrożenie polega na założeniu jednego zespołu Scrum w rozumieniu przedstawionym przez Kena Schwabera i Jeffa Sutherlanda w przewodniku The Scrum Guide, a następnie zastosowaniu tych ram do wielu zespołów pracujących razem nad jednym produktem.
Proces ten opisano szczegółowo w książce pt. Large-Scale Scrum: More with LeSS autorstwa Craiga Larmana i Basa Vodde'a. Na podstawie swoich wieloletnich doświadczeń zdefiniowali oni LeSS jako ramy postępowania pozwalające dostarczać korzyści przy jednoczesnym ograniczeniu złożoności i marnotrawstwa.
Ramy postępowania LeSS są próbą zastosowania na dużą skalę zasad i ideałów metodyki Scrum w kontekście firmy, w możliwie jak najprostszy sposób, poprzez zdefiniowane reguły i wytyczne. Dzięki swej prostocie ramy postępowania LeSS zyskały miano „ledwie wystarczających”, jednak stwierdzenie to nie ma negatywnego wydźwięku.
Struktura ram postępowania LeSS
Koncepcja LeSS powstała jako pokłosie ponad 600 eksperymentów polegających na próbach rozszerzenia praktyki Scrum, która na tamten moment była przeznaczona dla niewielkich grup zajmujących wspólną przestrzeń. Eksperymenty, wytyczne, ramy postępowania oraz zasady leżące u podstaw koncepcji LeSS zostały opracowane w celu wspierania potrzeb większej liczby zespołów. Dodatkowo w późniejszym czasie udostępniono reguły LeSS, które lepiej definiują to podejście i zawierają wytyczne na temat jego wdrażania i realizowania oraz wskazówki dotyczące jego przyjmowania.
Zasady, ramy postępowania, wytyczne i eksperymenty
Zasady
W modelu LeSS zdefiniowano 10 zasad dotyczących stosowania wartości, elementów i ogólnego celu metodyki Scrum w firmie. Pomagają one w budowaniu bardziej odpowiedzialnych zespołów, w większym stopniu zorientowanych na klienta i opartych na współpracy. Zespoły koncentrują się na zdobywaniu wiedzy, zapewnianiu przejrzystości i dostarczaniu korzyści ukierunkowanych na klientów, aby zachować konkurencyjną pozycję i elastyczność. Oto pełna lista zasad:
- Large-Scale Scrum to nadal Scrum
- Empiryczna kontrola procesów
- Przejrzystość
- Mniej znaczy więcej
- Koncentracja na całym produkcie
- Ukierunkowanie na klienta
- Ciągłe doskonalenie w dążeniu do perfekcji
- Myślenie systemowe
- Myślenie Lean
- Teoria kolejek
Ramy postępowania
Model LeSS występuje w dwóch konfiguracjach: Basic LeSS dla od dwóch do ośmiu zespołów (10–50 osób) oraz LeSS Huge dla ponad ośmiu zespołów (od 50 do ponad 6000 osób).
Podstawą do funkcjonowania konfiguracji LeSS Huge jest konfiguracja Basic LeSS, do której dodawana jest rola area product ownera (APO). Pojawiają się również dodatkowe artefakty i zmiany w spotkaniach. Zaleca się rozpocząć od wdrożenia w organizacji konfiguracji Basic LeSS, aby poeksperymentować, zobaczyć, jak się sprawdza, i zgromadzić opinie — zanim przejdzie się na LeSS Huge. Istnieją dwa sugerowane podejścia do wdrażania konfiguracji LeSS Huge:
- Jeden obszar wymagań jednocześnie, koncentracja na tym obszarze, który występuje w ramach większego produktu.
- Stopniowe rozszerzanie zakresu pracy zespołu, definicji ukończenia oraz definicji produktu.
Dzięki temu organizacja może pomóc zespołowi w zdobyciu doświadczenia w zakresie modelu LeSS, poszerzyć obszar produktu i uzyskać wsparcie kierownictwa zanim przejdzie do skalowania LeSS na poziomie całej organizacji.
Przewodniki
Wytyczne LeSS to zalecenia opracowane przez autorów, Craiga Larmana i Basa Vodde'a, na podstawie eksperymentów przeprowadzonych z zastosowaniem modelu LeSS. Choć były one w pewnym sensie niezamierzonym produktem ubocznym trzeciej książki autorów pt. „Large-Scale Scrum: More with LeSS”, są niezwykle przydatne dla zrozumienia sposobów przyjmowania modelu LeSS, ról i obowiązków osób zaangażowanych, koordynacji oraz integracji między zespołami itp. Należy pamiętać, że te wytyczne są opcjonalne w przypadku stosowania ram postępowania LeSS.
Eksperymenty
Model LeSS obejmuje eksperymenty, które autorzy proponują niektórym organizacjom wypróbować, a innym unikać, oraz takie, które dają mieszane wyniki. Wnioski wynikające z eksperymentów były podstawą, na której sformułowano ramy postępowania LeSS.
W pierwszych dwóch książkach autorstwa Craiga Larmana i Basa Vodde — „Scaling Lean and Agile Development” oraz „Practices for Scaling Lean and Agile Development” — model Large-Scale Scrum zaprezentowano jako zestaw eksperymentów przeprowadzanych w myśl zasady: nie ma czegoś takiego jak „najlepsze praktyki”, ponieważ najlepsze praktyki zawsze zależą od kontekstu środowiskowego, w jakim się je stosuje.
W trzeciej książce autorów zatytułowanej „Large-Scale Scrum: More with LeSS” można znaleźć wytyczne dotyczące wdrażania LeSS, eksperymenty z pierwszych dwóch książek, objaśnienia dotyczące ról w modelu LeSS, opis sposobu koordynacji i integracji działań między zespołami oraz wiele innych informacji.
We wszystkich trzech książkach stopniowo tworzono ramy postępowania i poleca się je jako lektury pozwalające lepiej zrozumieć podstawy LeSS.
Role i planowanie w modelu LeSS
Konfiguracja Basic LeSS koncentruje się na zespole oraz kluczowych rolach Scrum: product ownerze Scrum odpowiedzialnym za opracowanie wizji produktu i kierowaniem jego rozwojem, zespołach programistycznych Scrum odpowiedzialnych za tworzenie i dostarczanie produktu, a także Scrum Masterze, który wspiera zespół w ciągłym doskonaleniu i pełni funkcję coacha. Jednym z obszarów, który rozbudowano w modelu LeSS, jest rola menedżera oraz sposób, w jaki pomaga on zespołowi w eliminowaniu barier hamujących ciągły rozwój i ograniczających autonomię.
Jak już wcześniej wspomniano, area product owner w konfiguracji LeSS Huge pomaga głównemu product ownerowi i koordynuje z nim działania. Jego rola ma kluczowe znaczenie w przypadku łączenia potrzeb biznesowych z pracą zespołu technicznego. Area product owner wykonuje takie same zadania jak product owner, ale w bardziej sprecyzowanym i ograniczonym zakresie, skupiając się na wspieranym zespole. Area product owner specjalizuje się w zadaniach ukierunkowanych na klienta i pełni rolę product ownera w skoncentrowanych na produkcie zespołach funkcjonalnych.
Jednym z kluczowych wydarzeń opisanych w metodyce Scrum, a następnie uszczegółowionych w modelu LeSS, jest spotkanie w celu uporządkowania backlogu produktu (Product Backlog Refinement, PBR). Spotkania PBR rozszerzają planowanie sprintu na różne obszary zainteresowania poprzez zbiór równolegle wykonywanych sprintów LeSS. W każdym sprincie te spotkania muszą być organizowane regularnie w celu poznawania, omawiania i porządkowania elementów do przygotowania na potrzeby przyszłych sprintów. Do najważniejszych działań podejmowanych w trakcie spotkań PBR należą: 1) podział dużych elementów na mniejsze, 2) udzielanie wyjaśnień i odpowiadanie na zaległe pytania oraz 3) szacowanie wielkości historyjki, obszarów ryzyka, zależności i wartości.
Aside from the importance of the sprint planning ceremony, the sprint review and retrospective are essential ceremonies to examine what the teams built and delivered, as well as discuss changes, improvements, and new ideas. It’s also an opportunity for the teams to celebrate the customer value they delivered. The inspect and adapt opportunity through retrospectives happen within each team as well as a retrospective that addresses how the team coordinated and collaborated.
Co wyróżnia model LeSS?
W ramach postępowania LeSS można wskazać pięć podstawowych składników wspólnych także dla innych ram postępowania przeznaczonych do skalowania Agile: nawiązanie do Manifestu Agile i zawartych w nim 12 zasad, kadencję w postaci sprintów/iteracji, synchronizację na poziomie organizacji, zakorzenienie w metodyce Scrum oraz praktyki programistyczne ukierunkowane na zapewnianie wysokiej jakości, takie jak DevOps, CI/CD oraz technika test-driven development (TDD). Można jednak wskazać także inne cechy tego modelu, które wyróżniają go na tle innych.
LeSS i Scrum
Często obserwuje się próby porównywania ram postępowania LeSS i Scrum w celu wskazania, które z nich są najlepsze. Nie jest to jednak właściwy sposób myślenia. LeSS nie jest „lepszą” wersją metodyki Scrum. Te dwa podejścia nie są dla siebie konkurencją, dlatego nie można stwierdzić, aby któreś z nich było lepsze. Model LeSS opiera się na metodyce Scrum, umożliwiając zastosowanie jej w szerszym kontekście oraz skalowanie w dużych organizacjach i projektach obejmujących więcej niż jeden zespół.
Konfiguracja Basic LeSS w dużym stopniu przypomina pojedynczy zespół Scrum. Model LeSS obejmuje jeden backlog produktu, product ownera oraz definicję ukończenia. I chociaż liczba zespołów może być większa niż jeden, wszystkie zespoły współpracują ze sobą na zasadzie zespołu Scrum, aby dostarczyć wspólny, gotowy do wydania produkt pod koniec każdego sprintu. Mimo że nad wszystkim czuwa jeden product owner, który zarządza pojedynczym backlogiem produktu, w modelu LeSS rezultat końcowy może być wynikiem pracy więcej niż jednego zespołu. W szczególności w konfiguracji LeSS Huge rola product ownera ulega rozszerzeniu i podlegają mu area product ownerzy, którzy koordynują działania wielu zespołów i współpracują z nimi. W ramach wspierania tych wysiłków product owner organizuje spotkanie w celu uporządkowania pojedynczego backlogu produktu, które pomaga w koordynacji dostaw prac różnych współpracujących ze sobą zespołów.
Poza tym w modelu LeSS planowanie sprintu jest podzielone na dwie części: 1) wszystkie zespoły spotykają się, aby ustalić najlepszy podział elementów zawartych w backlogu produktu, oraz 2) poszczególne zespoły planują swój sprint, współpracując i komunikując się jednocześnie z innymi zespołami w celu dostarczenia elementów z backlogu produktu.
Aside from these points, other ceremonies such as the daily scrum, sprint review, and overall retrospective, have their own nuances in LeSS.
LeSS i SAFe
Choć model LeSS zyskuje na popularności w firmach z dużymi zespołami programistycznymi, inne ramy postępowania do skalowania Agile, takie jak Scrum of Scrums lub Scrum@Scale, również cieszą się uznaniem. Do wiodących ram postępowania należy Scaled Agile Framework® (SAFe).
LeSS i SAFe są do siebie podobne pod wieloma względami. Przykładowo punktem wyjściowym w każdym z modeli jest skalowanie zespołu Scrum i uwzględnianie takich zasad, jak myślenie Lean, ciągłe doskonalenie czy ukierunkowanie na klienta. Jednak LeSS różni się tym, że koncentruje się na uproszczeniu struktury organizacyjnej przy równoczesnym zachowaniu elastyczności i zdolności dostosowania.
W przeciwieństwie do modelu LeSS SAFe wymaga wdrożenia dodatkowych ról, takich jak Release Train Engineer (RTE), Solution Train Engineer (STE) czy epic ownerzy. Obejmuje również procesy, artefakty i zmiany organizacyjne, na których przyjęcie niektóre organizacje mogą nie być gotowe. Nawet mimo zaczynania z tej samej pozycji i posiadania zespołów Agile, które skutecznie korzystają z metodyki Scrum. Konfiguracja LeSS Huge różni się co prawda od Basic LeSS, jednak w przeważającej części nie jest ona tak złożona, jak inne ramy postępowania.
Zalety ram postępowania LeSS
Podstawowym założeniem LeSS nie jest zbudowanie odmiennych ram postępowania, ale zastosowanie zasad metodyki Scrum do wielu zespołów współpracujących ze sobą w celu dostarczania gotowego i kompleksowego rozwiązania lub produktu ukierunkowanego na klienta.
Wśród korzyści, które zapewnia wdrożenie modelu LeSS, można wymienić:
- Niższe koszty implementacji dzięki wdrażaniu praktyk, z których zespoły korzystają już w ramach metodyki Scrum.
- Jeden product owner, który rozumie ramy postępowania i zasady, będąc łącznikiem między firmą a zespołami technicznymi.
- Mniejsza liczba osób potrzebnych do dostarczenia produktu. LeSS nie zwiększa wykładniczo liczby ról ani kosztów ogólnych.
- Pełny widok produktu w obszarze zainteresowania.
- Bezpośredni kontakt zespołów z klientem oraz interesariuszami w firmie.
- Ciągłe doskonalenie dzięki częstym retrospektywom oraz innym spotkaniom, które są podstawowymi procesami wynikającymi z Manifestu Agile.
Dla wielu organizacji podejście do skalowania zespołów Scrum oparte na modelu LeSS może stanowić kolejny logiczny krok na drodze do skalowania Agile.
Idąc o krok dalej
Ramy postępowania, takie jak LeSS, zapewniają realną pomoc firmom w skutecznym skalowaniu Agile w ramach swoich organizacji i w osiąganiu pożądanych wyników biznesowych. Równie ważne są narzędzia wybierane do wzmacniania istniejących praktyk i pełnego wykorzystywania tkwiącego w nich potencjału. Platforma Atlassian do planowania korporacyjnego Agile, Jira Align, pozwala zwiększyć widoczność i koordynację strategiczną oraz możliwości adaptacyjne firmy w celu przyspieszenia cyfrowej transformacji. Sprawdź już dziś, w jaki sposób Jira Align obsługuje model LeSS.
Powiązane zasoby
