Cykl tworzenia oprogramowania (SDLC) to dobrze zorganizowany proces, który ułatwia kierowanie projektami tworzenia oprogramowania od początku do końca. Zapewnia on jasne ramy planowania, tworzenia i konserwacji oprogramowania, dzięki czemu rozwój oprogramowania odbywa się w sposób systematyczny i spełnia standardy jakościowe. Zgodnie z wytycznymi SDLC dotyczącymi produkcji oprogramowania inżynierowie mogą dostarczać niezawodne, funkcjonalne oprogramowanie, unikać typowych pułapek i realizować projekty zgodnie z harmonogramem.
W tym artykule omówimy poszczególne fazy SDLC, zbadamy różne modele SDLC i zaoferujemy wgląd w wybór odpowiedniego modelu dla Twojego projektu. Dodatkowo podkreślimy, w jaki sposób Jira, wiodące w branży narzędzie do zarządzania projektami, może pomóc usprawnić proces SDLC.
Czym jest SDLC?
Cykl tworzenia oprogramowania to sformalizowany proces wykorzystywany przez inżynierów oprogramowania do planowania, projektowania, opracowywania, testowania i konserwowania aplikacji. Zdefiniowanie konkretnych etapów SDLC gwarantuje, że rozwój jest zorganizowany i efektywnie realizowany, co skutkuje wysokiej jakości oprogramowaniem spełniającym wymagania użytkowników. Stosując uporządkowane podejście, zespoły programistyczne mogą ograniczać zagrożenia, optymalizować zasoby i tworzyć oprogramowanie zgodne z celami biznesowymi — a wszystko to w rozsądnych ramach czasowych.
Jakie są główne fazy SDLC?
Proces SDLC zazwyczaj składa się z kilku kluczowych faz, z których każda przyczynia się do pomyślnego rozwoju oprogramowania. Główne etapy SDLC obejmują planowanie, implementację, testowanie i wdrażanie, ale to nie wszystko.
Każda faza odgrywa zasadniczą rolę w efektywnym projektowaniu oprogramowania, zaspokajaniu potrzeb użytkowników i zapewnianiu terminowej dostawy.
Planowanie
Faza planowania jest podstawą każdego udanego projektu rozwoju oprogramowania. W jej trakcie gromadzone i dokumentowane są cele, zadania i wymagania projektu. Wymagania dotyczące projektu mogą bazować na opiniach klientów lub badaniach rynkowych oceniających istniejące opcje produktu. Interesariusze współpracują ze sobą w celu określenia zakresu projektu, utworzenia osi czasu i alokacji zasobów. Planowanie określa kierunek projektu, zapewniając wszystkim uczestnikom jasne zrozumienie tego, co i jak należy zrobić.
Analiza wykonalności
Po zakończeniu planowania rozpoczyna się analiza wykonalności. Podczas tej fazy zespół projektowy ocenia, czy projekt jest wykonalny pod względem technicznym i finansowym. Obejmuje ona ocenę wymagań technicznych, szacowanie kosztów i przeprowadzenie analizy ryzyka. Ocena ryzyka jest niezbędna do zidentyfikowania potencjalnych wyzwań i określenia, czy projekt jest wart realizacji.
Projektowanie systemu
Faza projektowania systemu obejmuje tworzenie architektury i projektu oprogramowania. Na podstawie wymagań zebranych podczas planowania zespół tworzy zestaw szablonów określający, jak oprogramowanie będzie działać. Obejmuje on ogólną architekturę i szczegółowe specyfikacje projektowe, w tym projektowanie interfejsu użytkownika w celu zapewnienia przyjaznego dla użytkownika oprogramowania oraz ocenę wymagań dotyczących zgodności z istniejącymi produktami.
Implementacja
Faza implementacji, znana również jako faza rozwoju, przekształca projekt w funkcjonalną aplikację. To tutaj odbywa się rzeczywiste kodowanie. Programiści piszą kod w oparciu o specyfikacje projektowe, zgodnie z najlepszymi praktykami i standardami kodowania, aby zapewnić, że wynik będzie wydajny, bezpieczny i łatwy w utrzymaniu.
Testowanie
Decydująca jest faza testowania, ponieważ generuje ona niezbędną informację zwrotną dotyczącą wydajności i użyteczności, jednocześnie ujawniając defekty i wady. Można stosować różne rodzaje testów oprogramowania, w tym testy automatyczne, jednostkowe, integracyjne oraz testy systemu. Chodzi o zidentyfikowanie i naprawienie błędów, aby zapewnić, że oprogramowanie działa zgodnie z przeznaczeniem, zanim zostanie przekazane użytkownikom.
Wdrożenie
Po zakończeniu wewnętrznych testów oprogramowania rozwiązanie może zostać wdrożone u użytkowników końcowych. Zazwyczaj wdrożenie obejmuje fazę testów beta lub uruchomienie pilotażowe, ograniczone do wybranej grupy rzeczywistych użytkowników. W zależności od potrzeb projektu wdrożenie może odbywać się lokalnie lub w chmurze. Strategia wdrażania określa, jak łatwo użytkownicy mogą uzyskać dostęp do oprogramowania i z niego korzystać.
Obsługa
Ostatnią fazą SDLC jest konserwacja. Nawet po wdrożeniu oprogramowania konieczne jest ciągłe wsparcie w celu rozwiązywania problemów, wprowadzania aktualizacji i dodawania nowych funkcji. Ciągła konserwacja zapewnia, że oprogramowanie pozostanie funkcjonalne i aktualne.
Typowe modele SDLC
Poszczególne projekty oprogramowania wiążą się z różnymi potrzebami. Aby im sprostać powstają rozmaite modele przepływu pracy. Oto niektóre z najpopularniejszych modeli SDLC:
Model kaskadowy
Model kaskadowy to liniowe podejście do tworzenia oprogramowania, w którym każda faza musi zostać zakończona przed rozpoczęciem następnej. Każda z nich opiera się na założeniu, że w poprzedniej fazie nie było błędów, więc programiści mogą szybko zabrać się do pracy w momencie rozpoczęcia nowej fazy.
Modele kaskadowe są proste i łatwe w zarządzaniu. Idealnie nadają się do mniejszych projektów z dobrze zdefiniowanymi rolami i obowiązkami. Jednak nieelastyczność tego formatu utrudnia dostosowywanie się do zmian lub bardziej złożonych zadań.
Model Agile
Metodologia Agile zakłada elastyczne, iteracyjne podejście do tworzenia oprogramowania. Nacisk kładzie na współpracę, zdolność adaptacji i opinie klientów, a oprogramowanie jest tworzone w małych, przyrostowych cyklach zwanych „sprintami”. Ramy te sprzyjają ciągłej ocenie, dzięki czemu można łatwo wprowadzać zmiany kierunku. Potencjalnym minusem jest to, że Agile wymaga starannego zarządzania komunikacją, szczególnie w większych zespołach, aby zapewnić spójność przesyłanych wiadomości i koordynację.
Model iteracyjny
Model iteracyjny dzieli projekt na małe, łatwe do zarządzania części (iteracje), a efektem każdej z nich jest robocza wersja oprogramowania. Po każdej iteracji oprogramowanie jest testowane i udoskonalane w oparciu o informację zwrotną, aż produkt końcowy spełni wszystkie wymagania. Model ten ma sztywniejszą strukturę niż tworzenie oprogramowania w wykorzystaniem metodyki Agile, charakteryzując się jasno określonymi krokami skupionymi wyłącznie na stopniowych ulepszeniach.
Umożliwia on lepszą kontrolę zakresu, czasu i zasobów, ułatwiając wczesne wykrywanie problemów technicznych lub problemów z architekturą. Posiada jednak ograniczone możliwości dostosowania do zmieniających się wymagań w całym projekcie. Jeśli błąd nie zostanie wykryty, wszystkie późniejsze iteracje wymagają modyfikacji — to problem znany jako „dług techniczny”.
Model V
Model V koncentruje się na testowaniu na wszystkich etapach rozwoju oprogramowania. Każda faza procesu rozwoju ma odpowiadającą jej fazę testowania, co zapewnia spójną walidację i weryfikację. V w nazwie oznacza, że walidacja i weryfikacja przebiegają równolegle, ale prowadzą projekt do jednego punktu końcowego. Punkt ten odpowiada fazie implementacji, w której rozpoczyna się kodowanie.
Model ten zapewnia wczesną identyfikację problemów, ale może być kłopotliwy, jeśli zostanie zastosowany do złożonych projektów, które wymagają częstych zmian.
Model DevOps
Model DevOps kładzie nacisk na ciągłą integrację i ciągłe wdrażanie (CI/CD), wypełniając lukę między zespołami programistycznymi a operacyjnymi. Sprzyja on współpracy i automatyzacji, zapewniając szybkie i bezpieczne wdrażanie zmian kodu.
Pozostałe modele często traktują rozwój i operacje jako oddzielne fazy lub punkty przekazania. Podejście DevOps można zastosować w dowolnym momencie procesu lub nawet w połączeniu z jednym z tradycyjnych modeli. Jest tak dlatego, że komponentów używanych w każdej fazie modelu DevOps nie uznaje się już za funkcjonujące w izolacji lub w oddzielnych środowiskach produkcyjnych.
Efektem jest szybsze dostarczanie funkcji i aktualizacji, ale wymaga to na początku większych inwestycji w wyspecjalizowane narzędzia i wykwalifikowany personel, co utrudnia implementację w przypadku małych zespołów.
Korzyści ze stosowania SDLC
Oczywistą zaletą jest eliminowanie chaosu, ale ramy SDLC wykorzystują ten pomysł nie tylko w ten sposób:
- Usprawnione zarządzanie projektami: uporządkowany proces pomaga utrzymać projekt na określonej ścieżce i dostosować go do celów. Gdy wszyscy członkowie zespołu stosują ten sam proces w każdym projekcie, menedżerom łatwiej jest realizować nadzór i reagować na kamienie milowe i elementy dostarczane, co skutkuje projektami mającymi większą szansę na zachowanie zgodności z harmonogramami i budżetami.
- Spójna jakość produkcji: spójny i systematyczny przepływ pracy skutkuje spójnością produktu końcowego. Inżynierowie oprogramowania mogą tworzyć wysokiej jakości rozwiązania w oparciu o kroki o potwierdzonej powtarzalności i niezawodności.
Ograniczenie ryzyka: każdy etap obejmuje kroki mające na celu identyfikację i eliminację zagrożeń, zmniejszając ryzyko kosztownych błędów.
Jakie są czynniki ryzyka?
Niektóre modele tworzenia oprogramowania są lepsze w zarządzaniu ryzykiem niż inne. Ale o jakich zagrożeniach mówimy?
Ryzyko może być dość szerokim obszarem obejmującym czynniki wpływające na oś czasu, budżet lub jakość produktu. Istnieje ryzyko techniczne związane z niezawodnością stosowanej technologii lub kompatybilnością między różnymi platformami/urządzeniami; ryzyko finansowe, takie jak przekroczenie kosztów lub niewystarczające finansowanie; oraz ryzyko związane z harmonogramem, takie jak opóźnienia spowodowane wąskimi gardłami lub pełzaniem zakresu.
W ostatnich latach rządy przyjęły jednak przepisy wzywające do zwrócenia większej uwagi na zagrożenia dotyczące bezpieczeństwa, takie jak luki w zabezpieczeniach oprogramowania, naruszenia danych i słabe punkty systemów. Z tego względu programiści wprowadzili do procesu tworzenia oprogramowania koncepcję DevSecOps, tak aby testowanie bezpieczeństwa odbywało się na każdym jego etapie. W przeszłości testy takie prowadzono na późniejszym etapie, dopiero po dokładnym opracowaniu podstawowej funkcjonalności oprogramowania.
Jak wybrać odpowiedni model SDLC
Każdy zespół projektowy i programistyczny jest inny, dlatego firmy powinny znać różne modele SDLC i wiedzieć, kiedy z nich korzystać. Muszą przy tym uwzględnić wielkość, złożoność i budżet projektu oraz strukturę zespołu, jak również inne zmienne.
Oto kilka standardowych przykładów dobierania metodologii w zależności od podstawowych cech projektu:
- Model kaskadowy sprawdza się w przypadku małych, ograniczonych czasowo projektów o dobrze zdefiniowanych wymaganiach i minimalnym zaangażowaniu klienta.
- Agile jest doskonałym podejściem do realizacji dużych i skomplikowanych projektów, które wymagają częstych zmian i ścisłej współpracy z wieloma interesariuszami.
- Model V to najlepsze rozwiązanie w przypadku projektów ograniczonych czasowo z wysoce specyficznymi wymaganiami. Tutaj testy i zapewnienie jakości mają priorytetowe znaczenie.
DevOps idealnie sprawdza się w przypadku zespołów stosujących praktyki ciągłej integracji i wdrażania w dużych projektach, ze szczególnym naciskiem na długoterminową obsługę techniczną.
W ramach każdego z tych modeli może istnieć możliwość wykorzystania struktur zarządzania projektami, takich jak Scrum i Kanban, szczególnie w przypadku złożonych, cyklicznych modeli, takich jak Agile. Przyjrzyjmy się każdemu z nich bardziej szczegółowo:
Scrum
Ramy postępowania Scrum wyznaczają przepływy pracy poprzez sprinty, wspierając iteracyjny proces tworzenia oprogramowania. Kluczowymi elementami są zarządzanie backlogiem, planowanie sprintu, narzędzia do śledzenia i tablice wizualizacji. Tablica Scrum w Jirze pomaga zespołom w zarządzaniu pracą od sprintu do sprintu.
Kanban
Ramy postępowania Kanban kładą nacisk na ciągły przepływ pracy i efektywne zarządzanie zadaniami, koncentrując się na postępie prac, a nie na terminach. Kluczowa jest w nich wizualizacja przepływu pracy i ustalanie priorytetów zadań. Tablica Kanban w Jirze pomaga zespołom definiować przepływy pracy i eliminować wąskie gardła.
Prosty model, jak np. kaskadowy, wykorzystuje do planowania aktywności tradycyjne ramy postępowania, takie jak ścieżka krytyczna lub wykres Gantta.
Najlepiej gdy zespoły korzystają z rozwiązania do zarządzania projektami i koordynacji przepływu pracy, takiego jak Jira, do porządkowania procesów i modyfikowania modelu.
Jira to niezwykle skuteczne narzędzie do zarządzania procesami SDLC. Oferuje funkcje takie jak Scrum i Kanban, które wspierają planowanie, zarządzanie zadaniami i współpracę.
Wykorzystaj Jirę, aby usprawnić proces SDLC
Jira obsługuje każdą fazę SDLC, a zespoły programistyczne mogą korzystać z dostępnych w systemie szablonów do efektywnego zarządzania zadaniami, śledzenia postępów i współpracy w różnych działach. W celu usprawnienia SDLC za pomocą Jiry warto skorzystać z następujących wskazówek:
- Używaj tablic Scrum do iteracyjnego tworzenia oprogramowania, ponieważ pozwalają one zespołom na wizualizowanie pracy w czasie rzeczywistym i dzielenie jej na łatwe do zarządzania sprinty.
- Tablice Kanban idealnie nadają się do wizualizacji przepływów pracy, rozpoznawania wąskich gardeł i zapewniania ciągłego dostarczania.
-
Automatyzuj przepływy pracy, aby ograniczyć ręczne zadania i poprawić efektywność.
Inżynierowie mogą ulepszyć SDLC, korzystając z reguł automatyzacji Jiry do obsługi powtarzających się zadań i konfigurowania powiadomień o krytycznych aktualizacjach. Mogą tworzyć pola niestandardowe w celu rejestrowania istotnych informacji w przypadku każdego zadania i integrować narzędzia innych firm, takie jak Slack lub Confluence, aby usprawnić komunikację między zespołami i zebrać informacje o projekcie w jednym miejscu.
Uzyskaj Jira Free i daj swojemu zespołowi narzędzia do utrzymania porządku, skutecznej komunikacji i terminowego dostarczania wysokiej jakości oprogramowania.