Brainstormtechnieken

Visuele brainstormtechnieken

Je hoeft geen kunstenaar te zijn om dit voor elkaar te krijgen. Als je wat markers tevoorschijn haalt en begint te tekenen met deze visuele brainstormoefeningen, kun je uit je eigen hoofd komen en creatieve ideeën bedenken.

1. Mindmaps maken

Je kunt dit doen: alleen of met een team

Wat je nodig hebt:

• Whiteboard of blaadje
• Markers

Hoe het werkt: Mindmapping dwingt je om verschillende facetten van een probleem te verkennen en je ideeën voor mogelijke oplossingen te ordenen. Je moet beginnen met de centrale vraag die je probeert te beantwoorden of het probleem dat je probeert op te lossen, die in het midden van je blaadje of whiteboard moet staan.

Zorg ervoor dat dit specifiek genoeg is om richting te geven, zonder mensen in één denkrichting te duwen. Vraag bijvoorbeeld: 'Hoe kunnen we sneller reageren op onze klanten?' in plaats van iets algemeens zoals: 'Hoe kunnen we een betere service bieden

Schrijf van daaruit verschillende gedachten op die gerelateerd zijn aan die vraag en noteer ze in afzonderlijke bubbels rond de kernvraag. Gebruik die ideeën vervolgens om met nog meer ideeën te komen die je met cirkels, lijnen en pijlen kunt verbinden.

Is het resultaat een puinhoop? Dat is precies de bedoeling. Maar nu kun je al die ideeën doornemen en de beste eruithalen.

2. Storyboarden

Je kunt dit doen: alleen of met een team

Wat je nodig hebt:

• Post-its
• Markers
• Een lege muur

Zo werkt het: Je hebt waarschijnlijk wel eens gehoord van storyboarden in de context van het plannen van een filmplot of een script. En dat is logisch, want deze techniek is vooral handig om te brainstormen en een serie of proces te ontwerpen.

Stel je bijvoorbeeld voor dat jij en de rest van je team proberen een proces voor het onboarden van nieuwe werknemers te ontwerpen. Bij deze brainstormtechniek krijgt iedereen post-its en noteert iedereen de verschillende elementen die volgens hen thuishoren in het onboardingproces (zoals een welkomstlunch, een rondleiding op kantoor en een een-op-een ontmoeting met de teammanager).

Daarna kun je de post-its verzamelen, eventuele duplicaten verwijderen en de post-its op een lege muur plakken en verplaatsen om de beste volgorde te vinden voor het onboardingproces. Als iedereen het ermee eens is, documenteer die volgorde dan zodat iedereen deze ter referentie kan raadplegen.

3. Groepsgewijs schetsen

Je kunt dit doen: met een team

Wat je nodig hebt:

• Potloden
• Stukjes papier

Hoe het werkt: Volgens de wetenschap kan tekenen onze focus verbeteren, onze creativiteit vergroten en onze probleemoplossende vaardigheden een boost geven. Het is tijd om wat potloden tevoorschijn te halen, je innerlijke kunstenaar tot uiting te brengen en wat groepsschetsen te maken.

Het is eenvoudig: elk teamlid krijgt een vel papier en schetst iets dat verband houdt met het kernconcept waarover je aan het brainstormen bent, bijvoorbeeld activiteiten voor je volgende teamuitje.

Als die eerste schetsrondes klaar zijn, worden de papieren doorgegeven aan de volgende persoon die een andere gerelateerde afbeelding schetst. Misschien schetst de eerste tekenaar een pizza, terwijl de volgende persoon een wijnfles schetst. Ga door met het doorgeven van die papieren. Als de blaadjes eenmaal bij iedereen zijn geweest, verzamel en bespreek de schetsen dan.

Het is een leuke activiteit die je team kan helpen nieuwe verbanden te leggen en meer innovatieve ideeën te bedenken.

Starbursting

Je kunt dit doen: alleen of met een team

Wat je nodig hebt:

• Marker
• Papier of whiteboard

Hoe het werkt: Teken op je papier of whiteboard een zespuntige ster en noteer de uitdaging, het probleem of de gelegenheid waarover je wilt brainstormen in het midden. Stel je bijvoorbeeld voor dat je team een nieuw webinar wil samenstellen, maar dat je nog geen details hebt uitgewerkt.

Schrijf in elk punt van de ster de volgende termen: wie, wat, wanneer, waar, waarom en hoe.

Schrijf nu de vragen op die met elk van deze termen beginnen. Misschien is het: 'Wie organiseert ons webinar?' of 'Wie is het beoogde publiek voor dit webinar?' Bedenk voor elke term zoveel mogelijk vragen, zowel voor de hand liggende als minder voor de hand liggende vragen.

Met starbursting kunnen je team en jij alle mogelijkheden verkennen en grondig nadenken over alle elementen van een idee of project.

1. Klanttraject in kaart brengen

Je kunt dit doen: met een team

Wat je nodig hebt:

• Whiteboard
• Markers
• Post-its
• Timer

Hoe het werkt: Met deze techniek kun je visualiseren hoe klanten je product of service ervaren en hoe ze zich gaandeweg voelen.

Wat heeft dit te maken met brainstormen? Nou, soms hoef je alleen maar uit je eigen hoofd te komen en verschillende perspectieven op een probleem of vraag te verkennen.

Door het klanttraject in kaart te brengen, plaats je jezelf in de schoenen van de klant, zodat je mogelijk oplossingen of ideeën kunt bedenken waar je zelf niet aan zou hebben gedacht. In dit draaiboek voor het in kaart brengen van klanttrajecten staat een gedetailleerd overzicht.

2. Afhankelijkheid in kaart brengen

Je kunt dit doen: met een team

Wat je nodig hebt:

• Laptops
• Groot beeldscherm
• Whiteboard of gedeeld digitaal document

Hoe het werkt: Brainstormen hoeft niet alleen te gaan over het bedenken van innovatieve nieuwe ideeën. Het kan net zo nuttig zijn om eventuele projectproblemen proactief aan te pakken voordat ze je van het goede spoor brengen.

Dat is waar het in kaart brengen van afhankelijkheden een rol speelt. Het helpt je mogelijke knelpunten op te sporen en ze van tevoren aan te pakken. Door afhankelijkheden in kaart te brengen, identificeren jij en je team:

• Betrokken systemen: Op welke teams en processen heeft jouw werk invloed en hoe?
• Risico's en mitigaties: Wat zijn de grootste angsten over dit project? In welke mate hebben deze invloed op het project?

Zodra dat is gebeurd, moeten jij en het team terugkijken op de risico's en afhankelijkheden die jullie hebben geïdentificeerd, en een plan bedenken om ze allemaal te beheren. Zorg ervoor dat je voor elk risico een belanghebbende aanwijst, zodat je weet wie elk risico actief moet beheren gedurende het hele project.

Wil je meer informatie? Een volledige beschrijving van hoe je het in kaart brengen van afhankelijkheden kunt gebruiken is in dit draaiboek te vinden.

3. Premortem

Je kunt dit doen: met een team

Wat je nodig hebt:

• Whiteboard of slagerspapier
• Markers
• Post-its
• Timer

Hoe het werkt: Bij een premortem moet je je het glas halfvol voorstellen, en dan het glas halfleeg. Je verdeelt je team in twee groepen: het team dat faalt en het succesteam.

Het team dat faalt, brainstormt over alle mogelijke redenen waarom je project in de soep zou kunnen lopen, terwijl het succesteam nadenkt over alle manieren waarop jouw project zou kunnen slagen. Van daaruit onderzoek je die hypothetische successen en valkuilen en beperk je ze tot de drie belangrijkste risico's en kansen.

Dat geeft je de kans om in de toekomst te kijken en eventuele obstakels te vermijden. Meer informatie over het uitvoeren van een premortem vind je in dit draaiboek.

4. SWOT-analyse

Je kunt dit doen: alleen of met een team

Wat je nodig hebt:

• Blaadje
• Markers

Hoe het werkt: SWOT staat voor sterke punten (S), zwakke punten (W), kansen (O) en bedreigingen (T), en die vier dingen zijn precies de dingen die je gaat identificeren om je project beter te plannen.

Label op een vel papier vier kolommen met S, W, O en T (één voor elke letter van het acroniem) en begin dan in elke kolom dingen op te schrijven.

Om maar een van de vele brainstormvoorbeelden te noemen: misschien onderscheidt je nieuwe idee voor een app je van je concurrenten (sterkte) en kan het worden gepromoot tijdens je komende gebruikersconferentie (kans). Er is echter nog geen grote vraag naar dat type app (zwakte) en steeds meer van je concurrenten stappen over op een vergelijkbaar product (bedreiging).

De SWOT-analyse helpt je om goed over dat product na te denken, te anticiperen op mogelijke problemen en het echt in te perfectioneren, nog voordat je het ergens gaat presenteren. Hier is meer informatie over hoe je je SWOT-bevindingen kunt omzetten in bruikbare strategieën.

1. Disruptive brainstormen

Je kunt dit doen: met een team

Wat je nodig hebt:

• Verstoorkaarten
• Whiteboard
• Markers
• Post-its
• Timer

Hoe het werkt: Disruptive brainstormen is een geweldig hulpmiddel om zoveel mogelijk ideeën te bedenken en vervolgens de beste te vinden binnen een bepaalde reeks beperkingen.

Er komt nogal wat bij kijken (en het volledige overzicht vind je in dit draaiboek), maar de kern is dat je team moet opdelen in groepen en elke groep moet laten brainstormen over zoveel mogelijk ideeën binnen een thema. Hoe kunnen we bijvoorbeeld het aantal aanmeldingen voor onze nieuwsbrief verhogen? Groepen schrijven hun ideeën op post-its en hangen ze op hun whiteboard.

Vervolgens lopen alle teamleden door de kamer, gaan naar de whiteboards van elke groep en verwijderen de ideeën waar ze niet achter staan. Deze ideeën belanden dan letterlijk op de grond.

Van daaruit ga je over op disruptive brainstormsessies die elk 10 minuten duren. Je voegt nieuwe verstoorkaarten toe, wisselt teamleden tussen verschillende groepen en komt met zoveel mogelijk ideeën, binnen de beperkingen die worden opgelegd door de verstoorkaart. Als je bijvoorbeeld de verstoorkaart voor 'beperkte toegang' krijgt (die uitgaat van het idee dat mensen dol zijn op exclusiviteit), hoe kun je dan je nieuwsbrief selectiever maken? Moet het een betaald lidmaatschap zijn? Moet je kortingen aanbieden of content aanbieden die niemand anders krijgt?

Als je dat gedaan hebt, doorloop je alle ideeën opnieuw. Het is leuk, het is teamgericht en het brengt mensen in beweging, zodat ze niet in slaap vallen aan de tafel in de vergaderruimte.

2. Wensen

Je kunt dit doen: alleen of met een team

Wat je nodig hebt:

• Potloden
• Blaadje

Hoe het werkt: Een van de kenmerken van brainstormen is dat het je de kans geeft om buiten beperkingen om te denken en je gedroomde oplossingen voor problemen te bedenken. Het gaat om het ideale scenario, waarin je niet beperkt wordt door middelen of budget.

Dat is waar de wenstechniek om draait: naar de maan reiken. Als je bijvoorbeeld je jaarlijkse lunch voor klanten aan het plannen bent, wat is dan je droomlocatie? (top van het Empire State Building) Wie zou je graag willen laten spreken? (Michelle Obama) Wat zou jij als maaltijd serveren? (Kobe-biefstuk) Ga los en laat je gekste ideeën horen.

Als jullie allemaal je wensen weten, deel ze dan met de groep en bespreek waarom jouw ideeën misschien niet zo vergezocht zijn. Hoe zou je ze echt kunnen realiseren? Het zal je misschien verbazen wat je bedenkt.

3. Geforceerde verbindingen

Je kunt dit doen: met een team

Wat je nodig hebt:

• Willekeurige objecten
• Potloden
• Blaadje

Hoe het werkt: Soms moet je gewoon de neuronen van je team laten vuren, zelfs als dat niets te maken heeft met je einddoel of project.

Probeer dit eens: neem een zak met willekeurige voorwerpen mee naar je volgende brainstormsessie. Haal twee of meer voorwerpen tevoorschijn en daag het team uit om allerlei manieren te bedenken waarop die dingen met elkaar in verband kunnen worden gebracht.

Het heeft misschien niets te maken met, nou ja, wat dan ook. Maar door uit te zoeken hoe een paraplu in verband kan worden gebracht met kattenkruid wordt de inventieve kant van je team zeker ontwaakt.

4. Brainwriting in teamvorm

Je kunt dit doen: met een team

Wat je nodig hebt:

• Potloden
• Blaadje

Hoe het werkt: Je kunt deze brainstormtechniek zien als een grote vorm van het fluisterspel. Elk teamlid schrijft een paar ideeën op een vel papier.

Geef die papieren door en laat iedereen zijn eigen ideeën toevoegen, waarbij het originele idee als inspiratiebron wordt gebruikt. Zodra elk papiertje eenmaal rond is gegaan, is het tijd om te discussiëren.

Het is niet alleen leuk om te zien wat iedereen bedenkt en hoe ideeën op elkaar voortbouwen, maar deze manier van brainstormen geeft iedereen de kans om actief deel te nemen — of ze nu introverte of extraverte mensen zijn.

5. Rollenspel

Je kunt dit doen: met een team

Wat je nodig hebt:

• Tas of hoed
• Velletjes papier
• Potlood

Hoe het werkt: Het is menselijk om vast te blijven zitten in onze eigen perspectieven, maar rollenspellen kunnen je helpen om op nieuwe manieren over dingen na te denken door jezelf in de schoenen van iemand anders te verplaatsen.

Neem een hoed of tas met velletjes papier mee naar je volgende brainstormsessie. Schrijf op elk velletje papier iemands naam. Het kunnen de namen zijn van klanten, bestuursleden, beroemdheden, historische figuren, enz.

Laat mensen één voor één een velletje papier pakken en proberen met ideeën te komen alsof jij de persoon bent die op het papiertje staat. Hoe zou Abraham Lincoln het aantal betaalde downloads van een app verhogen? Hoe zit het met Oprah? Het is een geweldige manier om afstand te nemen van je eigen vooroordelen en de boel op zijn kop te zetten!

6. Brainstormen over 'wat als'

Je kunt dit doen: alleen of met een team

Wat je nodig hebt:

• Een levendige verbeelding

Hoe het werkt: Soms heb je gewoon een adempauze nodig, een moment om op een heel andere manier over een situatie na te denken.

Dat is het moment om veel hypothetische vragen te stellen in de vorm van 'wat als?' Wat als het probleem bijvoorbeeld erger was? Of wat als het een ander team zou overkomen? Of op een heel ander moment? Wat als het helemaal niet zou gebeuren?

Een open gesprek voeren over dit soort vragen kan leiden tot out of the box-oplossingen en voorkomen dat je team te veel in hun eigen mening blijft hangen.

7. Improvisatiespellen

Je kunt dit doen: met een team

Wat je nodig hebt:

• Hangt af van het spel dat je hebt gekozen

Hoe het werkt: Misschien moet je gewoon ervoor zorgen dat het brein van je team opgewarmd is, klaar is voor het werk en gewend raakt aan het snel iets moeten bedenken. Improvisatiespelletjes zijn een luchtige en vaak hilarische manier om ervoor te zorgen dat je team zich openstelt.

Probeer deze ideeën eens: vertel een verhaal woord voor woord waarbij je in een cirkel rondgaat. Of speel 'familieportret', waarbij groepen 10 seconden de tijd hebben om te poseren voor een familieportret op basis van een instructie, bijvoorbeeld 'als een familie van turners' of iets even geks. Of wijs personages aan mensen toe om een scène na te spelen en laat ze dan van personage wisselen wanneer iemand 'Wisselen!' roept.

Bekijk meer improvisatiegames om samen met je team uit te proberen.

Zelfs iets eenvoudigs als teamleden je sessie laten beginnen met een gênant verhaal, kan je team in de juiste gemoedstoestand brengen om openlijk nieuwe ideeën te delen.

Brainstormtechnieken om je te focussen en je ideeën te verfijnen

Je brainstormsessie was een groot succes en nu heb je miljarden ideeën die je wilt uitvoeren. Dat is goed nieuws. Maar ook een beetje teveel van het goede. Het is misschien de moeite waard om je team nog een keer bij elkaar te brengen om enkele van die suggesties te verfijnen en je te concentreren op je beste ideeën. Probeer deze benaderingen eens.

1. Elevatorpitch

Je kunt dit doen: met een team

Wat je nodig hebt:

• Post-its
• Markers
• Whiteboard of lege muur
• Timer

Hoe het werkt: Tijdens je brainstormsessie heb je een idee gevonden dat je top vindt. Maar nu sta je voor de volgende hindernis: de andere afdelingen of belanghebbenden overtuigen.

Deel je idee pas als jij en je team klaar zijn met deze elevator pitch-oefening. Laat het team een aantal verschillende ideeën in twee tot drie zinnen proberen te verkopen en stem vervolgens op het beste idee. Meer informatie over hoe je een elevator pitch-sessie organiseert, vind je in dit draaiboek.

Als je klaar bent, zou je de beste aspecten en de grootste voordelen van je idee gevonden moeten hebben.

2. Sparren

Je kunt dit doen: met een team

Wat je nodig hebt:

• Afdrukken van je ideeën of werk
• Post-its
• Pennen of markers
• Timer

Hoe het werkt: Misschien kun je niet kiezen tussen verschillende ideeën of weet je niet zeker welk idee daadwerkelijk haalbaar is. Sparren is een handige manier om feedback van collega's te krijgen en op het winnende idee uit te komen.

Sparren gaat meer over het verbeteren van ideeën dan het bedenken van ideeën. Deel het werk of de ideeën waarvoor je feedback wilt ontvangen en nodig vervolgens teamleden uit om deze ideeën te perfectioneren: schrijf ze op, stel vragen en geef feedback, enz.

Weersta de drang om het werk of de ideeën nu meteen op te lossen. Het draait gewoon allemaal om het stellen van vragen en het verzamelen van waardevolle feedback. Nieuwsgierig? Bekijk in dit draaiboek of sparren kan helpen om met ideeën te komen.

3. SCAMPER

Je kunt dit doen: alleen of met een team

Wat je nodig hebt:

• Potloden
• Blaadje

Hoe het werkt: SCAMPER staat voor substitute (vervangen), combine (combineren), adapt (aanpassen), modify (wijzigen), put to another use (voor ander gebruik inzetten), eliminate (weglaten) en reverse (omdraaien). Je volgt elke letter van het acroniem om écht goed over je ideeën na te denken.

Wat zou er bijvoorbeeld met het project gebeuren als we het ene zouden vervangen door het andere? Of wat zou er gebeuren als we deze hele functie zouden weglaten?

Dit helpt je om over alle aspecten van je idee na te denken en ervoor te zorgen dat je echt op de goede weg bent.

4. DACI

Je kunt dit doen: met een team

Wat je nodig hebt:

• Laptop of potloden en papier
• DACI-frameworksjabloon

Hoe het werkt: Je hebt een idee of een oplossing, maar je weet niet hoe je verder moet gaan. Wat doen we nu?

DACI stroomlijnt de besluitvorming, zodat je altijd weet hoeveel inspraak mensen hebben en wie het eindresultaat moet goedkeuren. Met dit systeem kun je de projectleider (driver), goedkeurder (approver) en bijdragers (contributors) en de mensen die geïnformeerd moeten worden (informed) aanwijzen om de rollen en verantwoordelijkheden duidelijk te maken.

Lees in dit draaiboek meer over het DACI-framework.

5. Probleemvaststelling

Je kunt dit doen: alleen of met een team

Wat je nodig hebt:

• Whiteboard of slagerspapier
• Post-its
• Markers
• Blaadje
• Timer

Hoe het werkt: In tegenstelling tot de andere technieken kun je deze techniek het beste voorafgaand aan je brainstormsessie gebruiken, zodat je je team kunt voorbereiden om succesvol te zijn.

Probleemframing daagt je uit om vast te stellen welk kernprobleem je aan het oplossen bent (bijvoorbeeld de samenwerking tussen je marketing- en salesteam verbeteren) en vervolgens een probleemstelling op te stellen. Op die manier kun je voorbereid komen met brainstormvragen om je doel duidelijk te maken, zonder mensen te beperken.

Bekijk dit draaiboek en ontdek hoe je probleemframing in je voordeel kunt gebruiken.

Laat de écht goede ideeën maar komen…

Brainstormen heeft talloze voordelen, zolang je het maar goed doet. Onthoud dat een gedachtenwisseling niet veel helpt als je niet bereid bent om het gesprek te leiden met een aantal doordachte oefeningen, hulpmiddelen en aanwijzingen.

Dus de volgende keer dat je niet weet hoe je effectief kunt brainstormen, ga je terug naar deze handleiding om een aantal activiteiten te vinden die je team zullen helpen om met hun beste ideeën te komen en er veel plezier aan te beleven.