De levenscyclus van softwareontwikkeling (SDLC) is een goed gestructureerd proces dat softwareontwikkelingsprojecten van begin tot eind begeleidt. Er is een duidelijk kader voor het plannen, bouwen en onderhouden van software, zodat de ontwikkeling systematisch verloopt en voldoet aan de kwaliteitsnormen. Volgens de richtlijnen voor de productie van SDLC-software kunnen engineers betrouwbare en functionele software leveren, veelvoorkomende valkuilen vermijden en projecten op schema houden.
In dit artikel bespreken we de verschillende fasen van SDLC, onderzoeken we verschillende SDLC-modellen en geven we inzicht in wat het beste model is voor jouw project. Daarnaast benadrukken we hoe Jira, een toonaangevende tool voor projectbeheer, kan helpen om het SDLC-proces te stroomlijnen.
Wat is SDLC?
De levenscyclus van softwareontwikkeling is een geformaliseerd proces dat software-engineers gebruiken om softwaretoepassingen te plannen, ontwerpen, ontwikkelen, testen en onderhouden. Door specifieke SDLC-fasen te definiëren wordt de ontwikkeling effectief georganiseerd en uitgevoerd. Dit resulteert in hoogwaardige software die voldoet aan de eisen van gebruikers. Door een gestructureerde aanpak te volgen, kunnen ontwikkelingsteams risico's beperken, resources optimaliseren en software ontwikkelen die is afgestemd op de zakelijke doelen, en dat alles binnen een redelijke termijn.
Wat zijn de belangrijkste SDLC-fasen?
Het SDLC-proces bestaat meestal uit verschillende belangrijke fasen, die elk bijdragen aan een succesvolle ontwikkeling van software. De belangrijkste fasen van de SDLC omvatten planning, implementatie, testen en ingebruikname, maar dat is nog niet alles.
Elke fase speelt een belangrijke rol bij het effectief ontwerpen van de software, het voldoen aan de behoeften van de gebruikers en het garanderen van een tijdige levering.
Planning
De planning is de basis van elk succesvol softwareontwikkelingsproject. Tijdens deze fase worden de doelen, doelstellingen en vereisten van het project verzameld en gedocumenteerd. De projectvereisten kunnen gebaseerd zijn op feedback van klanten of marktonderzoek waarin bestaande productopties worden geëvalueerd. Belanghebbenden werken samen om de scope van het project te bepalen, tijdlijnen vast te stellen en resources toe te wijzen. De planning bepaalt de richting van het project en zorgt ervoor dat alle deelnemers een duidelijk beeld hebben van wat er moet gebeuren en hoe ze dat kunnen bereiken.
Haalbaarheidsanalyse
Zodra de planning is voltooid, begint de haalbaarheidsfase. Tijdens deze fase evalueert het projectteam of het project technisch en financieel haalbaar is. De evaluatie bevat het beoordelen van de technische vereisten, het inschatten van de kosten en het uitvoeren van een risicoanalyse. Risicobeoordeling is essentieel om mogelijke uitdagingen vast te stellen en te bepalen of het project de moeite waard is om mee door te gaan.
Systeemontwerp
Tijdens de ontwerpfase van het systeem wordt de architectuur en het ontwerp van de software ontwikkeld. Op basis van de vereisten die tijdens de planning zijn verzameld, maken teamleden een blauwdruk waarin wordt uiteengezet hoe de software functioneert. Deze blauwdruk omvat architectuur op hoog niveau en gedetailleerde ontwerpspecificaties, waaronder een ontwerp van de gebruikersinterface om ervoor te zorgen dat de software gebruiksvriendelijk is, en een beoordeling van de vereisten die nodig zijn voor de compatibiliteit met bestaande producten.
Implementatie
De implementatiefase, ook bekend als de ontwikkelingsfase, zet het ontwerp om in een functionele toepassing. De codering gebeurt hier. Ontwikkelaars schrijven de code op basis van de ontwerpspecificaties, waarbij ze best practices en coderingsnormen volgen om ervoor te zorgen dat het resultaat efficiënt, veilig en onderhoudbaar is.
Testen
De testfase is onmisbaar omdat deze essentiële feedback over prestaties en bruikbaarheid genereert en tegelijkertijd gebreken en eigenaardigheden aan het licht brengt. Er kunnen verschillende soorten softwaretests worden gebruikt, waaronder geautomatiseerde tests, unittests, integratietests en systeemtests. Het doel is om bugs vast te stellen en op te lossen, om ervoor te zorgen dat de software werkt zoals bedoeld voordat deze wordt geïmplementeerd bij gebruikers.
Implementatie
Zodra de interne softwaretests zijn voltooid, kan de oplossing worden geïmplementeerd bij eindgebruikers. Dit omvat meestal een bètatestfase of een introductie beperkt tot een selecte groep gebruikers uit de echte wereld. Afhankelijk van de behoeften van het project kan de implementatie op locatie of in de cloud worden uitgevoerd. De implementatiestrategie bepaalt hoe gemakkelijk gebruikers toegang hebben tot de software en deze kunnen gebruiken.
Onderhoud
De laatste SDLC-fase is onderhoud. Zelfs nadat de software is geïmplementeerd, is er voortdurende ondersteuning nodig om problemen aan te pakken, updates toe te passen en nieuwe functies toe te voegen. Constant onderhoud zorgt ervoor dat de software in de loop van de tijd functioneel en relevant blijft.
Veelgebruikte SDLC-modellen
Verschillende softwareprojecten hebben verschillende behoeften en er bestaan verschillende workflowmodellen om aan deze behoeften te voldoen. Enkele van de meest populaire SDLC-modellen zijn:
Watervalmodel
Het watervalmodel is een lineaire benadering van softwareontwikkeling waarbij elke fase voltooid moet zijn voordat de volgende fase begint. Elke fase is gebaseerd op de veronderstelling dat er in de vorige fase geen fouten zijn gemaakt, zodat ontwikkelaars snel aan de slag kunnen als er een nieuwe fase begint.
Watervalmodellen zijn eenvoudig om te beheren. Deze modellen zijn ideaal voor kleinere projecten met duidelijk omschreven rollen en verantwoordelijkheden. Door de inflexibiliteit van de format is het echter moeilijk om je aan te passen aan veranderingen of genuanceerde taken.
Agile model
De Agile methodologie benadert softwareontwikkeling op een flexibele en iteratieve manier. De nadruk wordt gelegd op samenwerking, aanpassingsvermogen en feedback van klanten, waarbij de ontwikkeling plaatsvindt in kleine, incrementele cyclussen die 'sprints' worden genoemd. Dit framework bevordert continue evaluatie, zodat richtingsveranderingen gemakkelijk kunnen worden doorgevoerd. Een mogelijk nadeel is dat Agile zorgvuldig communicatiebeheer vereist, vooral in grotere teams, om te zorgen voor consistente berichtgeving en coördinatie.
Iteratief model
In het iteratieve model wordt het project verdeeld in kleine, beheerbare onderdelen (iteraties). Elke iteratie levert een werkende versie van de software op. Na elke iteratie wordt de software getest en verfijnd op basis van feedback totdat het eindproduct aan alle vereisten voldoet. Dit model volgt een meer rigide structuur dan Agile softwareontwikkeling, met duidelijk gedefinieerde stappen die enkel gericht zijn op incrementele verbeteringen.
Door dit model worden de scope, tijd en resources beter gecontroleerd, waardoor technische of architecturale problemen vroegtijdig kunnen worden opgespoord. Er is echter beperkte scope om gedurende het hele project de software aan te passen aan veranderende vereisten. Als een fout onopgemerkt blijft, moeten alle latere iteraties opnieuw worden bewerkt. Dit probleem staat bekend als 'technische schuld'.
V-model
Het V-model is gericht op het testen van de software in elke ontwikkelingsfase. Elke fase in het ontwikkelingsproces kent een overeenkomstige testfase, waarbij ervoor wordt gezorgd dat de validatie en verificatie consistent worden uitgevoerd. De V in de naam komt niet van de woorden 'validatie' en 'verificatie', maar beschrijft hoe de twee processen parallel worden uitgevoerd en toch het project naar één enkel voltooiingspunt brengen. Dat punt is implementatiefase, waar de codering begint.
Dit model zorgt ervoor dat problemen vroegtijdig worden vastgesteld, maar het kan omslachtig zijn als het wordt toegepast op complexe projecten die regelmatig moeten worden gewijzigd.
DevOps-model
Het DevOps-model benadrukt continue integratie en continue implementatie (CI/CD), waardoor de kloof tussen ontwikkelings- en operationele teams wordt overbrugd. Het model bevordert samenwerking en automatisering, zodat codewijzigingen snel en veilig worden geïmplementeerd.
Bij andere modellen worden ontwikkeling en bedrijfsvoering vaak als afzonderlijke fasen of overdrachtspunten beschouwd. De DevOps-aanpak kan op elk punt van het proces worden toegepast, of zelfs in combinatie met een van de traditionele modellen. Dat komt omdat in het kader van DevOps de componenten die in elke fase worden gebruikt, niet langer worden beschouwd als componenten die zich in afzonderlijke silo's of productieomgevingen bevinden.
Dit resulteert in een snellere levering van functies en updates, maar vereist vooraf meer investeringen in gespecialiseerde tools en gekwalificeerd personeel. Voor kleine teams is dit moeilijk is om te implementeren.
Voordelen van een SDLC volgen
Het elimineren van chaos heeft duidelijk voordelen, maar een SDLC-framework is op dat idee op meerdere manieren gebaseerd dan alleen maar orde scheppen:
- Verbeterd projectbeheer: een gestructureerd proces helpt om het project op een bepaald pad te houden en afgestemd te blijven op doelen. Als alle teamleden voor elk project hetzelfde proces volgen, is het makkelijker voor managers om toezicht te houden en te reageren op mijlpalen en resultaten. Dit resulteert in projecten die grotere kans hebben om te voldoen aan planningen en budgetten.
- Consistente uitvoerkwaliteit: een consistente en systematische workflow resulteert in consistentie in het eindproduct. Software-engineers kunnen oplossingen van hoge kwaliteit produceren op basis van stappen waarvan de herhaalbaarheid en betrouwbaarheid zijn bewezen.
Risicobeperking: elke fase omvat stappen om risico's vast te stellen en aan te pakken, wat de kans op dure fouten verkleint.
Wat zijn de risicofactoren?
Sommige softwareontwikkelingsmodellen zijn beter in het beheren van risico's dan andere. Maar over welke risico's hebben we het dan?
Risico kan een heel breed gebied zijn, waaronder factoren die van invloed zijn op de tijdlijn, het budget of de kwaliteit van het product. Er zijn technische risico's verbonden aan de betrouwbaarheid van de gebruikte technologie of de compatibiliteit tussen verschillende platforms of apparaten, financiële risico's zoals kostenoverschrijdingen of onvoldoende financiering, en planningsrisico's zoals vertragingen als gevolg van knelpunten of scope-creep.
In de afgelopen jaren hebben overheden echter regelgeving aangenomen waarin wordt opgeroepen tot meer aandacht voor veiligheidsrisico's, zoals softwarekwetsbaarheden, datalekken en systeemzwakheden. Als gevolg hiervan hebben ontwikkelaars het concept DevSecOps in het softwareontwikkelingsproces geïntroduceerd, zodat beveiligingstesten in elke fase van de ontwikkeling plaatsvinden. In het verleden werd dit vaak als bijzaak beschouwd en werd het pas geïmplementeerd nadat de kernfunctionaliteit van de software was geperfectioneerd.
Het juiste SDLC-model kiezen
Elk project- en ontwikkelingsteam is anders, dus bedrijven moeten op de hoogte zijn van de verschillende SDLC-modellen en wanneer ze elk model moeten gebruiken. Ze moeten onder andere rekening houden met de omvang, complexiteit, het budget en de teamstructuur van het project.
Hier zijn enkele standaardvoorbeelden van de combinatie van methodologie met de standaardkenmerken van het project:
- Waterval leent zich voor kleine, in tijd beperkte projecten met duidelijk omschreven vereisten en minimale betrokkenheid van de klant.
- Agile is ideaal voor grote, complexe projecten die frequente veranderingen en nauwe samenwerking met meerdere belanghebbenden vereisen.
- Een V-vormig model is het beste voor projecten met een beperkt tijdsbestek en met zeer specifieke vereisten waarbij prioriteit wordt gegeven aan testen en kwaliteitsborging.
DevOps is perfect voor teams die op zoek zijn naar continue integratie en implementatie in grote projecten, waarbij de nadruk ligt op onderhoud op lange termijn.
Binnen elk model kan er scope zijn voor het gebruik van projectmanagementstructuren zoals Scrum en Kanban, met name wanneer er complexe, cyclische modellen zoals Agile worden gebruikt. Laten we die allemaal verder bespreken:
Scrum
Het Scrum-framework schetst workflows door middel van sprints, waarbij een iteratief ontwikkelingsproces wordt bevorderd. De belangrijkste componenten zijn onder meer backlogbeheer, sprintplanning, trackingtools en visualisatieborden. Met het Scrumbord van Jira kunnen teams het werk beheren, van sprint tot sprint.
kanban
Het Kanban-framework legt de nadruk op een continue workflow en efficiënt taakbeheer, waarbij men zich richt op de voortgang van het werk in plaats van op deadlines. Het legt de nadruk op de visualisatie van de workflow en de prioritering van taken. Met het Kanban-bord van Jira kunnen teams workflows definiëren en knelpunten aanpakken.
Een eenvoudig model zoals Waterval maakt gebruik van traditionele frameworks zoals de Critical Path-methode of een Gantt-diagram om activiteiten te plannen.
Idealiter gebruiken teams een oplossing voor projectbeheer en workflowcoördinatie, zoals Jira, om processen en aanpassingen aan het model te organiseren.
Jira is een krachtige tool voor het beheren van SDLC-processen. Het biedt functies zoals Scrum en Kanban ter ondersteuning van planning, taakbeheer en samenwerking.
Gebruik Jira om je SDLC-proces te stroomlijnen
Jira ondersteunt elke fase van de SDLC en ontwikkelingsteams kunnen de sjablonen gebruiken om taken efficiënt te beheren, de voortgang bij te houden en samen te werken tussen afdelingen. Overweeg deze tips om Jira te gebruiken om je SDLC te stroomlijnen:
- Gebruik Scrumborden voor iteratieve ontwikkeling, zodat teams het werk in realtime kunnen visualiseren en het werk kunnen opsplitsen in beheersbare sprints.
- Kanban-borden zijn ideaal voor het visualiseren van workflows, het identificeren van knelpunten en het garanderen van continue levering.
-
Automatiseer workflows om handmatige taken te verminderen en de efficiëntie te verbeteren.
Engineers kunnen de SDLC verbeteren door de automatiseringsregels van Jira te gebruiken om terugkerende taken uit te voeren en meldingen in te stellen voor kritieke updates. Ze kunnen aangepaste velden aanmaken om essentiële informatie voor elke taak vast te leggen en externe tools, zoals Slack of Confluence, integreren om de communicatie tussen teams te verbeteren en projectinformatie te centraliseren.
Download Jira gratis en geef je team de tools om geordend te blijven, effectief te communiceren en op tijd hoogwaardige software te leveren.